جناب آقای مهندس رشیدی

تاريخچه ي مهندسي عمران به اصطلاح   engineering Civil  به قرن هجدهم باز مي‌گردد. در آن زمان مهندسي عمران در مقابل مهندسي طراحي  Military engineering  قرار داشت. اصطلاحي كه به همه ي امور مهندسي كه به مسايل ساخت و ساز بناهاي دست ساز بشر باز مي‌گشت. مانند سدها، ساختمان ها، پل‌ها و كانال‌ها گفته مي‌شد. البته طي گذشت سال هاي متمادي و با پيشرفت علم و تخصصي شدن علوم، به مرور علوم مختلف، از جمله مكانيك Civil engineering جدا شده اما اين اصطلاح هم چنان نام خود را براي عمران حفظ مهندسي كرد. در كشور ما نيز اين رشته تا قبل از انقلاب فرهنگي به نام " مهندسي راه و ساختمان" معروف بود. اما بعد از انقلاب فرهنگي عنوان "مهندسي عمران" براي آن در نظر گرفته شد. زيرا عنوان "عمران" به اصطلاح Civil engineering نزديك تر است.

هدف از اين رشته تربيت نيروهاي متخصصي است كه بتوانند در پروژه‌هاي مختلف عمراني در زمينه‌هاي ساختماني ، راه‌سازي ، پل‌سازي ، سازه‌ها و بناهاي آبي، جمع‌آوري و دفع فاضلاب و ... مسووليت طرح ، محاسبه و اجرا و نظارت بر اجرا را بر عهده گيرند. 
   مهندسي عمران از جمله رشته‌هايي است كه بيانگر كاربرد علم در ايجاد سازندگي و عمران كشور است. يعني هرچيزي كه به آبادي يك كشور باز مي‌گردد، مانند: سد، فرودگاه، جاده، برج، تونل، دكل‌هاي مخابرات، ساختمان‌هاي مقاوم در مقابل زلزله، سيل و آتش و نيروگاههاي برق و مصالح سبك، ارزان و با كيفيت مناسب براي ساخت و ساز، در حيطه كار مهندس عمران قرار مي‌گيرد. 
  مهندسي عمران طيف بسيار وسيعي از كارها را در بر مي‌گيرد. يعني اگر بخواهيم ساختمان، پل، برج، تونل، راه، سيلو و يا شبكه‌هاي فاضلاب بسازيم در آغاز به يك مهندس كارآمد عمران نياز داريم تا علاوه بر رعايت جنبه‌هاي فني و اجرايي، اقتصادي نيز عمل كند. چون اقتصادي بودن يك اصل در مهندسي عمران است.فارغ‌التحصيلان اين رشته مي‌توانند پس از پايان تحصيلات، مسووليتهاي متفاوتي نظير طراحي، محاسبه، اجرا و نظارت بر اجراي طرحهاي مختلف عمراني را به عهده گيرند. از جمله مي‌توان به موارد زير اشاره نمود: 
1)محاسبه ، ساخت و اجرا و تا حدودي طراحي ساختمانهاي مختلف مسكوني، اداري و صنعتي اعم از آجري، بتني و فولادي، نظير ساختمانهاي مسكوني ويلايي، چندطبقه، آپارتمانها و برجهاي بلند و همچنين كارهاي ساختماني اداره‌ها، مدرسه‌ها، بيمارستانها ، كارخانه‌ها و مراكز صنعتي، ساختمانها و مراكز ورزشي ، تالارهاي اجتماعات و ... . 
2)طراحي ، محاسبه و اجراي راهها و جاده‌هاي مختلف ارتباطي داخل و خارج شهرها و روستاها اعم از : راههاي شوسه، راههاي آسفالته، بزرگراه ها و نيز راه‌آهن (شامل مسيريابي ، پياده كردن مسير ، زيرسازي و روسازي)
3)ساخت و اجرا و در مواردي طراحي و محاسبه انواع پلهاي بتني و فلزي با دهانه‌ها و ابعاد و شكلهاي متفاوت نظير: پلهاي داخل شهري و روگذرها، پلهاي خارج شهري و جاده‌ها. 
4)اجراي سدهاي مختلف خاكي و بتني و نيز بندهاي انحرافي و ساير تاسيسات وابسته نظير تونل يا كانال انحراف آب رودخانه (جهت اجراي عمليات كارگاهي در ضمن ساخت سد)، تاسيسات آبگيري از سد و كنترل ارتفاع آب در پشت سد و ...
5)اجراي كارهاي مربوط به ساماندهي رودخانه‌ها. 
6)طراحي ، محاسبه و ساخت خطوط انتقال آب اعم از انواع كانالهاي تحت فشار و يا كانالهاي با سطح آزاد آب كه به منظور انتقال آب از سدها و درياچه‌ها و ... براي مصارف كشاورزي، شرب و صنعتي به منطقه‌هاي مورد نياز و نيز جهت انتقال آب از تصفيه‌خانه‌هاي آب به مخازن آب و از آن‌جا به مناطق مصرف، ساخته مي‌شوند. 
7)ساخت تصفيه‌خانه‌هاي آب و فاضلاب شامل: ساختمانها و تاسيسات مربوط، محوطه‌سازي و ... 
8)طراحي ، محاسبه و ساخت شبكه‌هاي آب‌رساني به منطقه‌هاي شهري و روستايي جهت تامين آب شرب مورد نياز افراد و تاسيسات مربوط نظير: مخازن آب، لوله‌كشي ، انشعابات و ... . 
9)طراحي ، محاسبه و ساخت شبكه‌هاي جمع‌آوري و دفع آبهاي سطحي ناشي از نزولات جوي در خيابانها و ساير منطقه‌هاي شهرها و شهركها و همچنين شبكه‌هاي جمع‌آوري و دفع فاضلابهاي خانگي و صنعتي و انتقال آنها به خارج از شهر و تصفيه‌خانه‌ها. 
10) انجام بسياري از كارهاي نقشه‌برداري كه براي كارهاي ساختماني مختلف نظير: راه‌سازي، سدسازي، و ... مورد نياز است؛ و همچنين تا حدودي كارهاي نقشه‌كشي طراحي و معماري. 

همان طور كه براي داشتن يك زندگي موفق بايد برنامه ريزي كرده و طرح و نقشه شخصي داشت، براي انجام يك كار عمراني كه گاه چندين سال به طول مي‌انجامد، بايد نقشه برداري كرد و اطلاعات دقيقي از ابعاد مكان ساخت سازه ي مورد نظر به دست آورد. براي مثال درهنگام نصب دكل هاي مخابراتي در آغاز بايد مسير دكل گذاري و فواصل بين دكل ها، به ياري نقشه برداري تعيين شود و سپس دكل هاي مورد نظر را نصب كرد. 
  رشته ي نقشه برداري با جغرافيا و سنجش از راه دور، ارتباط نزديكي دارد براي مثال وقتي مهندس نقشه برداري براي تهيه ي نقشه از ماهواره كمك مي‌گيرد، به رشته ي سنجش از راه دور نزديك مي‌شود. هم چنين نقشه برداري در دو رشته عمران وجغرافي بسيار به يكديگر نزديك است و تفاوت اين دو بيشتر در اين است كه در جغرافيا از نقشه براي تهيه ي اطلس هاي جغرافيايي استفاده مي‌شود، اما در مهندسي عمران از نقشه برداري براي برنامه ريزي و طرح هاي عمراني استفاه مي‌شود.

يك مهندس عمران بايد بسيار اجتماعي و داراي توان ايجاد ارتباط با جمله سايرين باشد. چون رشته مهندسي عمران يك رشته گروهي است. يعني متخصص عمران در محيط كار خود با اقشار مختلف جامعه از جامعه كارگران، تكنسين‌ها و مهندسان رشته‌هاي ديگر سروكار دارد و بايد با همه اين افراد ارتباط خوبي برقرار كند تا بتواند شاهد پيشرفت و موفقيت كارش باشد.
  با توجه به كميت و كيفيت درسهايي كه در اين رشته ارايه مي‌گردد، داوطلب بايد از توان و دانش برتر در زمينه‌هاي رياضي و فيزيك برخوردار باشد. همچنين توان جسمي ، قدرت تجزيه و تحليل ، قدرت تجسم و دقت كافي در بسياري از مسايل را داشته باشد. 
  رشته مهندسي عمران داراي دو بعد اجرايي و نظري و آزمايشگاهي است. در اين ميان عده‌اي از مهندسين جذب كارهاي اجرايي مي‌شوند كه در اين صورت بايد آمادگي كار در كارگاههاي داخل و خارج شهر را داشته باشند يعني براي برنامه‌ريزي و سروكار داشتن با اقشار مختلف مردم آماده باشند و عده‌اي نيز جذب بعد نظري و آزمايشگاهي مهندسي مي‌شوند كه اين عده نيز بايد آمادگي كارهاي محاسباتي ، دفتري و آزمايشگاهي را داشته باشند. كارهايي كه به رياضيات قوي و صبر و حوصله بسيار نياز دارد.
  شايان ذكر است كه بسياري از كارها و طرحهاي عمراني در خارج از محيطهاي شهري بوده و فعاليت نسبتا زيادي را مي‌طلبد لذا داوطلب اين رشته بايد علاقمند به كارهاي عمراني بوده و توانايي كار در محيطهاي پرجمعيت را داشته باشد. 

ضرايب و عنوان درس هاي اختصاصي رشته ي مهندسي عمران در آزمون سراسري به شرح زير است: 
رياضيات:4، فيزيك مكانيك (فيزيك):3، شيمي:1، درس هاي فني:2 ضرايب درس هاي فني براي دارندگان ديپلم هاي هنرستان هاي فني و حرفه اي و كشاورزي نظام قديم آموزش متوسطه لحاظ خواهد شد.

 

 مديريت گروههاي اجرايي در عمليات نقشه‌برداري ، طرح و برنامه‌هاي سيستم نقشه، محاسبات و برنامه‌ريزي در زمينه‌هاي مختلف فني نقشه‌برداري، تدريس و آموزش در دوره كارداني (پس از طي دوره مربوط به تعليم و تربيت)
  امكان ادامه تحصيل در اين رشته تا حد كارشناسي ارشد در داخل و در سطوح بالاتر در خارج از كشور موجود است. سازمان نقشه‌برداري وزارت برنامه و بودجه ، وزارت راه و ترابري ،‌ وزارت نفت ، سازمان آب ، سازمان بنادر و كشتيراني،‌ اداره جغرافيايـي ارتش و سپاه و بخش خصوصـي و ... از جمله محلهاي جذب فارغ‌التحصيلان اين رشته است.

مراكز مختلفي به صورت مستقيم و غيرمستقيم در فعاليتهاي عمراني نقش دارند كه هر يك به تناسب نوع فعاليت خود، اقدام به جذب فارغ‌التحصيلان اين رشته مي‌كنند. 
  وزارت‌خانه‌هاي مسكن و شهرسازي، راه و ترابري، جهاد سازندگي و نيرو به صورت گسترده‌تر و ساير وزارت‌خانه‌ها، اداره‌ها ، سازمانها ، مراكز دولتي و خصوصي نظير : وزارت‌خانه‌هاي آموزش و پرورش ، كشاورزي ، فرهنگ و آموزش عالي، بانكها و ... به صورت مستقيم براي كارهاي عمراني خود مثل طرح و محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرا، نياز به استخدام مهندسان عمران دارند. علاوه بر آن ، شركتهاي مختلف مهندسان مشاور كه در كشور به صورت گسترده وظيفه طراحي ، محاسبه و نظارت بر اجراي پروژه‌هاي ساختماني را بر عهده دارند؛ همچنين شركتهاي ساختماني و راه‌سازي دولتي و خصوصي كه در اجراي اين طرحها فعاليت دارند، تعداد كثيري از فارغ‌التحصيلان رشته عمران را استخدام مي‌كنند. 
  اصولا مهندس عمران شانس كاري زيادي دارد چون در طراحي و ساخت بسياري از كارهاي عمراني مانند: راهها ، پل‌ها ، سدها ، سازه‌هاي دريايي براي سكوهاي نفتي، آشيانه‌هاي هواپيما و خانه‌هاي مسكوني مقاوم در مقابل زلزله‌، مهندسين عمران حضوري فعال دارند. متخصصاني كه يا در دفترهاي مشاوره به طراحي پروژه‌هاي فوق مي‌پردازند و يا مجري كارهاي عمراني مذكور بوده و به كيفيت اجراي آنها نظارت دارند.
  البته بايد توجه داشت كه هر دانشجوي مهندسي عمران نمي‌تواند فرصت‌هاي شغلي خوبي داشته باشد. بلكه بايد در دوران تحصيل به دنبال پژوهش ، تحقيق و يادگرفتن باشد نه اين كه تنها واحدهاي دانشگاهي را پاس كند و يا حتي به فكر يك معدل خوب دانشگاهي باشد. چون شركتهاي عمراني خصوصي و دولتي يك نيروي كارآمد را به شاگر اول دانشگاه ترجیح می دهند.

موسسه آموزش عالی حکمت در چهار مقطع این رشته طبق موارد زیر از سال 87 تا کنون اقدام به پذیرش دانشجو نموده است :

•  کاردانی پیوسته نقشه برداری
•  کارشناسی ناپیوسته مهندسی تکنولوژی نقشه برداری
•  کارشناسی پیوسته مهندسی عمران- نقشه برداری
• کارشناسی ارشد نقشه برداری